مستر پاورپوینت | خرید و دانلود قالب پاورپوینت حرفه ای | دانلود تم پاورپوینت آماده
جعل و استفاده از اسناد مجعول (جعل‌شده)، طبق قانون مجازات اسلامی، جرم تلقی می‌شود و شخصی که حتی برای یک بار، مرتکب جرم جعل شود، طبق قانون به‌عنوان مجرم شناخته شده و تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرد. جعل از لحاظ حقوقی، شامل تغییر متقلبانه حقیقت است که به زیان شخص یا اشخاص دیگری باشد. در این مقاله، به بررسی این جرم، انواع و ارکان آن، نحوه اثبات، مجازات جعل برای شخص جاعل و همچنین، مواردی مانند رضایت شاکی در پرونده‌های جعل اسناد و زمان تعیین‌شده برای تعقیب در این جرم خواهیم پرداخت.
جرم جعل چیست؟
طبق ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی، هرگونه ساخت سند یا مهر یا امضای هر شخص دیگری از طریق دست‌کاری اسناد به‌وسیله خراش، تراشیدن، اضافه کردن نوشته یا محو کردن آن یا هرگونه دست‌کاری در تاریخ یا محتویات یک سند بدون اجازه صاحب آن و با قصد تقلب، به‌عنوان جرم جعل تلقی شده و طبق قانون، امکان پیگیری شخص جاعل وجود دارد.
در این شرایط مشاوره با وکیل جعل می‌تواند به شما کمک کند تا با آشنایی بیشتری در این مسیر گام بردارید. گفتنی است، در ادامه به مجازات جعل نیز اشاره خواهیم کرد.
انواع جعل
جرم جعل، دارای دو نوع مختلف «جعل مادی» و «جعل معنوی» است که در بخش زیر بیشتر درباره آن توضیح می‌دهیم.
جعل مادی:
جعل مادی، شامل جرمی است که بر طبق ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی تعریف شده است و در آن، هر فرد که با قصد تقلب، در سندی دست ببرد یا سند جدیدی را با تغییر تاریخ، سیاه کردن، محو کردن، قلم‌زدن، خراشیدن، تراشیدن، الحاق، الصاق و بدون رضایت صاحب این سند ایجاد کند، مرتکب جعل مادی شده است.
جعل معنوی:
در مقابل، جعل معنوی بر اساس ماده ۵۳۴ قانون مجازات اسلامی، صرفا مربوط به کارکنان هر یک از ادارات دولتی و مراجع قضایی می‌شود. در این قانون عنوان شده است که: «هر شخص کارمند شاغل در ادارات دولتی یا مراجع قضایی که موضوع یا مضمون نوشته‌ها و قراردادهای رسمی را تغییر داده یا مهر، گفته‌ها یا تقریرات مقامات رسمی را تحریف کند و یا امر صحیحی را باطل یا باطلی را صحیح اعلام کند، مرتکب جعل معنوی یا مفادی شده است و می‌تواند به حبس از ۱ تا ۵ سال یا پرداخت جزای نقدی از ۵۰ تا ۲۵۰ میلیون ریال محکوم شود.»
ارکان جرم جعل
در علم حقوق، برای جرم جعل مانند سایر جرائم، سه رکن مختلف تعریف می‌شود که عبارت‌اند از:
رکن قانونی
در مواد ۵۲۳ تا ۵۴۲ قانون اساسی، تمامی موارد قانونی که به‌عنوان مصادیق جعل شناخته می‌شوند، تعریف شده است. این مواد قانونی، در زمان دادرسی به قاضی در جهت اطمینان به وقوع جعل توسط فرد و صدور حکم مجازات کمک خواهد کرد.
رکن مادی
این رکن به معنای انجام هر یک از اعمالی است که از نظر قانون به‌عنوان جعل شناخته می‌شود.
رکن معنوی
در مبحث جعل، انجام عمدی و آگاهانه هر یک از اعمال تعیین‌شده به‌عنوان جعل توسط فرد و با قصد آسیب و ضرر رساندن به دیگری، به‌عنوان رکن معنوی این جرم در نظر گرفته می‌شود؛ که در صورت تحقق این جرم، مرتکب شامل مجازات جعل خواهد شد.
مفهوم ضرر در جرم جعل
از دیدگاه قانون، زمانی جعل به‌عنوان جرم تلقی می‌شود که منجر به ورود ضرر به شخص یا اشخاص دیگری شود و بدون ایجاد ضرر، عموما این جرم محقق نمی‌شود و مجازات جعل نیز در نظر گرفته نمی‌شود.
در جعل اسناد عادی، ایجاد شدن ضرر به شخص دیگر باید اثبات شود اما در اسناد رسمی، این اثبات لازم نیست. زیرا به دلیل خدشه وارد شدن به اعتماد عمومی نسبت به اعتبار اسناد رسمی، ضرر آن‌ها به‌صورت پیش‌فرض ثابت شده است.
نحوه اثبات جرم جعل
در صورت انتساب اتهام جعل به فرد، لازم است تا با استناد به یکی از ادله زیر، این جرم برای فرد اثبات شود:
- وجود سند یا اسناد مجعول و تطبیق آن‌ها با اسناد اصلی با در نظر گرفتن تمامی شرایط ذکرشده در قانون
- نظر کارشناس رسمی دادگستری در زمینه تشخیص اسناد جعلی
- اقرار صریح و واضح فرد در حضور مقام قضایی در زمان بازجویی
- علم قاضی بر اساس هر یک از ادله موجود
تا این بخش از مقاله به مفهوم، ارکان تشکیل دهنده و نحوه اثبات جرم جعل اشاره کردیم. در ادامه قصد داریم به‌صورت ساده و شفاف مجازات جعل را شرح دهیم.
مجازات جعل
طبق ماده ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی، مجازات جعل اسناد عادی و استفاده از آن‌ها، بین سه ماه تا یک سال حبس یا پرداخت ۳ تا ۱۲ میلیون ریال، جزای نقدی است.
در رابطه با اسناد رسمی، اگر فرد جاعل جزو کارمندان دولت باشد، به یک تا پنج سال حبس یا پرداخت ۶ تا ۳۰ میلیون ریال جزای نقدی و اگر جزو افراد عادی باشد، به شش ماه تا سه سال حبس یا پرداخت ۳ تا ۱۸ میلیون ریال محکوم خواهد شد. همچنین، در صورت استفاده فرد از اسناد رسمی جعل‌شده، شش ماه تا سه سال حبس یا ۳ تا ۱۸ میلیون ریال جزای نقدی برای وی تعیین می‌شود.
در متن قانون جدید کاهش حبس تعزیری، درصورتی‌که سند جعل‌شده جزو اسناد عادی و غیررسمی باشد، امکان کاهش مجازات متهم (صرفا مجازات حبس) وجود دارد. همچنین، در قانون جدید مربوط به مجازات جعل، مواردی مانند ضرر و زیان مادی و معنوی جعل، موضوع جعل، نوع جعل و همچنین آسیب‌های ناشی از آن نیز مورد بررسی قرار گرفته و حکم نهایی صادر خواهد شد. گفتنی است، این جرم با کلاهبرداری و خیانت در امانت متفوات بوده و هر یک دارای مجازات خاص خود هستند.
مرور زمان تعقیب جرم جعل و استفاده از سند مجعول
در مبحث جعل اسناد، مرور زمان تعقیب جرم، بر اساس نوع سند تعیین می‌شود. اگر سند جعل‌شده، جزو اسناد عادی باشد و شاکی، ظرف مدت ۱ سال از زمان وقوع جرم شکایت نکند، در صورت شکایت پس از این تاریخ، دعوای او رد شده و رسیدگی نخواهد شد؛ زیرا جعل اسناد عادی، قابل‌گذشت است.
در مقابل، اگر سند مجعول از اسناد رسمی باشد، به دلیل غیرقابل‌گذشت بودن این جرم، حتی با گذشت چند سال از تاریخ وقوع جرم، می‌توان پیگیری‌های لازم را انجام داد.
طبق ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی، در جرم جعل در صورت محکومیت فرد، مرور زمان نیز شامل آن خواهد شد که برای اسناد رسمی، ۷ سال و برای اسناد عادی، تا ۵ سال به مجازات فرد اضافه خواهد شد.
جرم جعل مطلق است یا مقید؟
از دیدگاه حقوقی، جرائم به دو دسته «مطلق» و «مقید» تقسیم می‌شوند. جرائم مطلق، شامل جرائمی است که در آن‌ها، صرف رفتار فرد برای تحقق جرم کافی است و برای تحقق آن، نیازی به تحقیق درباره نتیجه جرم وجود ندارد. در مقابل، در جرم مقید، علاوه بر رفتار، حصول نتیجه نیز حائز اهمیت است. به‌طور مثال، جرم قتل جزو جرائم مقید است و برای تحقق آن، باید حق حیات از یک انسان سلب شده باشد.
بر همین اساس، جرم جعل در دسته جرائم مطلق قرار می‌گیرد و برای قانون‌گذار، صرفا انجام دست‌کاری در اسناد رسمی و غیررسمی، فارغ از نتیجه حاصل‌شده از آن، به‌عنوان جرم در نظر گرفته می‌شود و مرتکب با مجازات جعل روبرو خواهد شد.
رضایت شاکی در جرم جعل
از دیدگاه قانون، جعل و استفاده از اسناد مجعول، یک جنبه خصوصی و یک جنبه عمومی دارد. جنبه خصوصی این جرم، مربوط به شخص یا سازمان یا ارگانی است که اسناد مربوط به وی مورد جعل قرار گرفته است.
در جنبه عمومی، به دلیل ایجاد آسیب‌های اجتماعی، برای فرد مجازات در نظر گرفته می‌شود. جنبه عمومی این جرم بدان معنی است که حتی در صورت رضایت شاکی، مجازات فرد حتمی خواهد بود و این رضایت، صرفا می‌تواند در تصمیم قاضی برای مجازات متهم تاثیر داشته باشد و تخفیف کوچکی در مجازات جعل وی در نظر گرفته شود.
مشاوره با وکیل جعل
همان‌گونه که می‌دانید، این جرم از حساسیت‌های زیادی برخوردار است و در صورت لزوم، توصیه می‌کنیم از یک وکیل متخصص جعل کمک بگیرید تا در این مسیر شما را همراهی و راهنمایی کند.
برای ارتباط با وکیل جعل، کافی است عبارت روبرو را در گوگل جستجو کرده و وارد سایت وکیل با من شوید: مشاوره حقوقی وکیل با من
سخن پایانی
در این مطلب سعی کردیم تا به مفهوم جرم و مجازات جعل بپردازیم. اگر سوالی در این خصوص دارید، می‌توانید به وب‌سایت وکیل با من (https://vakilbaman.com/) مراجعه کرده و از تجربیات وکلای پایه یک دادگستری این مجموعه بهره‌مند شوید.
